Muvazaa Nedenine Dayalı Tapu İptal ve Tescil İstemi

1. Giriş

Türk Medeni Hukuku’nda mülkiyet hakkının korunmasına yönelik en önemli hukuki yollardan biri tapu iptal ve tescil davalarıdır. Bu davalar içerisinde en sık karşılaşılan türlerden biri ise muvazaa nedenine dayalı olarak açılan davalardır.

Bu çalışmada, muvazaanın tanımı, türleri, hukuki sonuçları, tapu iptal ve tescil davalarındaki yeri ile birlikte dava değeri üzerinden istinaf ve temyiz sınırları değerlendirilecektir.

2. Muvazaa Kavramı ve Türleri

Muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatma amacıyla gerçek iradelerine uymayan görünüşte bir işlem yapmalarıdır.

Muvazaanın iki türü bulunmaktadır:

• Mutlak muvazaa: Tarafların aslında hiçbir hukuki işlem yapma niyeti olmamasına rağmen görünüşte bir işlem yapmaları.
• Nispi muvazaa: Tarafların, görünüşte yaptıkları işlemden farklı bir hukuki ilişkiyi gizlemeleri. Tapu davalarında en sık rastlanan muvazaa türü nispi muvazaadır. Örneğin bağışın satış gibi gösterilmesi bu kapsamdadır.

3. Tapu İptal ve Tescil Davasının Hukuki Dayanağı

Türk Medeni Kanunu’nun 1025. maddesi uyarınca, bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmişse, ilgilinin buna itiraz hakkı vardır.

Muvazaalı işlemler sonucu yapılan tesciller yolsuz tescil niteliğindedir. Dolayısıyla hak sahibi, muvazaa nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açabilir.

4. Davanın Tarafları ve İspat Yükü

Muvazaa nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davasında:

• Davacı: Hakkı ihlal edilen kişi veya kişiler,
• Davalı: Muvazaalı işlemden yararlanan kişi,

olarak belirlenir.

İspat yükü davacıdadır. Yargıtay içtihatları uyarınca muvazaa her türlü delille, tanık dahil olmak üzere ispat edilebilir.

5. Miras Hukukunda Muvazaa ve Yargıtay Uygulaması

Muvazaa en çok miras hukukunda, özellikle muris muvazaası davalarında karşımıza çıkmaktadır.

Miras bırakan, mirasçılarını miras hakkından mahrum bırakmak amacıyla bağışı satış gibi göstererek taşınmaz devri yapabilmektedir. Yargıtay içtihatları, muris muvazaasına dayalı davalarda mirasçıları koruyucu nitelikte gelişmiştir.

6. Dava Değeri, İstinaf ve Temyiz Sınırları (2025)

Tapu iptal ve tescil davalarında dava değeri, taşınmazın dava tarihindeki rayiç bedeli üzerinden belirlenir.

• İstinaf: 2025 yılı itibarıyla hukuk mahkemelerinde istinaf kesinlik sınırı 40.660 TL’dir. Taşınmazın değeri bu sınırın altında kalıyorsa karar kesin olup istinafa gidilemez.
• Temyiz: 2025 yılı için temyiz parasal sınırı 544.472 TL’dir. Dava konusu taşınmazın değeri bu tutarın altında kaldığında Yargıtay’a temyiz başvurusu yapılamaz.

7. Örnek Durum Analizleri

• Örnek A: Dava konusu taşınmazın değeri 30.000 TL ise; istinaf mümkün değildir, temyiz de mümkün değildir.
• Örnek B: Taşınmazın değeri 200.000 TL ise; istinafa gidilebilir, ancak temyiz mümkün değildir.
• Örnek C: Taşınmazın değeri 1.000.000 TL ise; hem istinaf hem de temyiz yolları açıktır.

8. Sonuç ve Değerlendirme

Muvazaa nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davası, mülkiyet hakkını korumaya yönelik en etkili yollardan biridir.

Özellikle muris muvazaası davalarında mirasçıların korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu davalarda istinaf ve temyiz yolları, taşınmazın dava tarihindeki değerine göre belirlenen parasal sınırlara tabidir.

Dolayısıyla dava açılmadan önce dava değerinin ve güncel parasal sınırların dikkatle incelenmesi, hak kaybının önlenmesi bakımından elzemdir.

Kaynakça

• Türk Medeni Kanunu (TMK)
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)
• 2025 yılı parasal sınırlarına ilişkin Resmi Gazete düzenlemeleri
• Yargıtay içtihatları ve doktrin görüşleri

Hukuki Bilgilendirme

TAMA & ORAL Avukatlık ve Arabuluculuk Bürosu

Bu internet sitesinde yayımlanan makale ve içerikler, yalnızca genel bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. Burada yer alan açıklamalar, ilgili mevzuat ve yargı kararları doğrultusunda bilgilendirme niteliği taşımakta olup, somut uyuşmazlıklar bakımından hukuki görüş veya danışmanlık olarak değerlendirilemez.

TAMA & ORAL Avukatlık ve Arabuluculuk Bürosu, internet sitesinde yer alan bilgi ve açıklamaların güncelliğini, doğruluğunu ve eksiksizliğini garanti etmez; bu bilgilerin kullanılması sonucu doğabilecek doğrudan veya dolaylı zararlar nedeniyle hiçbir sorumluluk kabul etmez.

Her hukuki uyuşmazlık, kendine özgü koşullar barındırdığından, bu sitede yer alan bilgiler yalnızca genel bir çerçeve sunmakta olup, somut olaylarda mutlaka bir avukata danışılması gerekmektedir.

Bu site ve içeriği, TAMA & ORAL Avukatlık ve Arabuluculuk Bürosu tarafından profesyonel hukuki danışmanlık hizmeti sunulması anlamına gelmez; yalnızca ziyaretçilere bilgi amaçlı içerikler sağlamaktadır.